NPD en darmbiopsie

Vraag

Kan het voorkomen dat iemand toch c.f. heeft, ondanks dat de darmbiopsie en NPD geen afwijkingen laten zien?

Antwoord

Bedankt voor deze interessante vraag over twee minder bekende diagnostische testen voor CF.

Indien op basis van de symptomen aan CF of mucoviscidose gedacht wordt, kan de diagnose meestal bevestigd worden met een zweettest en/of een genetisch onderzoek. Een afwijkende zweettest (zweetchloride boven de 60 mEq/liter) en/of twee ziekteverwekkende mutaties van het CFTR-gen op genetisch onderzoek maken de diagnose van mucoviscidose zeker. Indien de zweettest slechts milde afwijkingen toont (zweetchloride tussen 30 en 60 mEq/l) en toch 2 mutaties van het CFTR-gen aangetoond worden, spreekt men van “niet-klassieke mucoviscidose”. Deze patiënten hebben gemiddeld een milder ziektebeeld. In zeldzame gevallen is de zweettest mild afwijkend, en toont het genetisch onderzoek slechts één of geen ziekteveroorzakende mutatie. Bijkomend kan dan de functie van het CFTR-eiwit gemeten worden op de neusslijmvliezen (nasale potentiaalmeting) of op een darmbiopt (intestinal current measurement). Deze metingen evalueren het zouttransport over de slijmvliezen. Mucoviscidose wordt veroorzaakt door slecht of niet functioneren van een chloorkanaal, het CFTR-eiwit.

NPD en ICM metingen zijn technisch moeilijk, en de interpretatie van de bekomen resultaten moet voorzichtig zijn. De test herhalen bij twijfel is ook aangewezen. Een afwijkend zouttransport op NPD of ICM bevestigt een slechte functie van het CFTR-eiwit en de diagnose van mucoviscidose. Indien er geen duidelijke afwijkingen zijn bij de NPD of ICM, is de diagnose van mucoviscidose onwaarschijnlijk. Best wordt dan gekeken naar andere oorzaken voor de klachten
Soms zijn de mutaties die gevonden worden bij genetisch onderzoek van onduidelijke betekenis. De mutatie ‘R117H’ samen met een andere ziekteverwekkende mutatie, kan een niet-klassieke vorm van mucoviscidose veroorzaken, maar kan ook gevonden worden bij gezonde mensen. De NPD zou in deze gevallen kunnen tonen wie wel of niet een stoornis in de CFTR functie heeft.
Het CFTR eiwit kan ook een rol spelen in beperkte ziektebeelden zoals infertiliteit; zo hebben bv mannen met een bepaalde vorm van steriliteit (bilaterale afwezigheid van de vas deferens) soms 2 mutaties in het CFTR-gen, een mild afwijkende zweettest, en lichte afwijkingen van het zouttransport op nasale potentiaalmeting. Indien zulke persoon geen longproblemen heeft en ook geen aantasting van andere organen is het beter om de termen infertiliteit en CFTR-RD of CFTR dysfunctie te gebruiken dan wel de diagnose mucoviscidose of CF. Er is hier meestal geen longaantasting, en evolutie naar een ernstige longziekte is onwaarschijnlijk.

Om het kort samen te vatten, kunnen we zeggen dat NPD en ICM nuttige bijkomende testen zijn wanneer de zweettest en het genetisch onderzoek de diagnose van mucoviscidose niet bevestigen. Indien NPD of ICM normaal zijn, is CF of ‘mucoviscidose’ niet de juiste diagnose.

Met vriendelijke groeten
I. Bronsveld

14.12.2010