Let wel: heel wat informatie zal na een jaar nog geldig zijn; af en toe gebeurt het echter dat inzichten veranderen en dat informatie zelfs al na 3 maanden tijd voorbijgestreefd is. Indien u hierover twijfelt vraag het aub na.

winst/schade ct scan

Vraag
wat is de indicatie om een ct scan te maken bij een (muco) kindje van 2 jaar.
wat is de winst en wat is de schade?
wat kun je er uit opmaken?
Antwoord
Beste vraagsteller,
Ik veronderstel dat u deze vraag stelt specifiek in de context van mucoviscidose. Ik vermoed ook dat dit vooral gaat over beeldvorming van de longen. Bij mucoviscidose treedt er van op jonge leeftijd chronische bronchitis en longinfectie op. Typisch gaat het hier om traag evoluerende eerder sluimerende infecties. Bij heel jonge kinderen zijn er heel weinig klinische tekens die hierbij tot uiting komen. Hiermee bedoelen we dat de arts bij het beluisteren van de long dikwijls niks abnormaals opmerkt en dit terwijl er bijna altijd een zeker mate van infectie aanwezig is.
Een belangrijk instrument om de toestand van de long op te volgen is het uitvoeren van een longfunctieonderzoek. Dit onderzoek kan echter pas betrouwbaar en eenvoudig worden uitgevoerd in klinische routine vanaf de leeftijd van 5-6 jaar. Bovendien weten we ook dat bij jonge kinderen met CF de longfunctie langdurig normaal kan zijn terwijl er toch wel infectie in de longen aanwezig is. Soms kan je deze infectie zien op een gewone longfoto (RX thorax) maar bij heel wat kinderen kan de ernst van deze infectie enkel worden opgemerkt en opgemeten bij het uitvoeren van een zogezegde CT scan van de longen. Bij een CT scan van de longen kan de long zeer nauwkeurig in beeld worden gebracht in’ schijfjes’. Meerdere studies hebben ons geleerd dat bij jonge kinderen met mucoviscidose en perfect stabiel longfunctieonderzoek er toch achteruitgang van de CT scan kan optreden met toename van longinfectie en eventueel irreversibele longschade. Zulke nauwkeurige meetinstrumenten zijn heel belangrijk in de klinische opvolging omdat ze ons toelaten de therapie tijdig bij te sturen waar nodig. Het nadeel van dit onderzoek is inderdaad de relatieve hoge stralenbelasting, zeker in vergelijking met ander radiologisch onderzoek zoals de gewone thorax radiografie. Anderzijds laten nieuwere en snellere technieken ons toe om de stralingsdosis van een CT scan toch beperkt te houden. Veelal zegt men dat men de stralingsbelasting van 1 CT scan kan vergelijken met een transatlantische vlucht in een vliegtuig waar we ook aan een hogere stralingsdosis worden blootgesteld. Het spreekt vanzelf dat dit type onderzoek niet met een hoge frequentie kan worden uitgevoerd net omwille van deze stralenlast.
In heel wat mucocentra gebruikt men een CT onderzoek ongeveer 2-jaarlijks, vroeger indien er een belangrijke klinische vraagstelling is. Ondertussen wordt natuurlijk ook gezocht naar nauwkeurige meetinstrumenten die niet het nadeel van stralenbelasting hebben. De hierboven genoemde MRI scan is een scan die werkt op basis van magnetische velden en volledig vrij is van RX stralen. Het grootste nadeel van dit onderzoek is dat dit de long slechts heel wazig in beeld kan brengen omdat het een luchthoudend orgaan is. Ook hier wordt echter gezocht naar technische verbetering zodat dit onderzoek mogelijks ook hier zijn toepassingen zal hebben. Praktisch is een MRI scan wel moeilijker omdat de beschikbaarheid van de toestellernveel beperkter is dan van een CT scan en het ook voor jonge kinderen een akelig onderzoek is. Het kind wordt in een tunnel geschoven waar hij de ouders niet kan zien. Het onderzoek maakt ook erg veel lawaai. Bij jonge kinderen betekent dit dat het kind al dan niet volledig moet verdoofd worden.
Samengevat kan men zeggen dat een CT scan van de long een zeer waardevol onderzoek is in opvolging van kinderen met mucoviscidose. Er wordt rekening gehouden met de stralenbelasting in de keuze van het onderzoek en de frequentie hiervan. In afwachting van betere meetinstrumenten zonder stralenbelasting is de CT scan een waardevol en nauwkeurig meetinstrument.

Met vriendelijke groeten,
Professor Dr. M. Proesmans
02.12.2011