Let wel: heel wat informatie zal na een jaar nog geldig zijn; af en toe gebeurt het echter dat inzichten veranderen en dat informatie zelfs al na 3 maanden tijd voorbijgestreefd is. Indien u hierover twijfelt vraag het aub na.

Bolle buik

Vraag
Hallo, ik ben een CF-patiënte van 43 jaar oud en sta inmiddels ook op de lijst voor twee nieuwe longen. Mijn longfunctie schommelt rond de 30%. Ik heb geen leverproblematiek en bij de screening zijn er geen complicaties gevonden. Het enige waar ik de laatste tijd meer last van heb is een erg bolle buik. Ook zit er met name in de avond zoveel spanning op die buik dat het wel lijkt alsof ik zwanger ben. Ben al meer aan het laxeren, maar dat veranderd niet veel. Nu hoor ik deze klacht vaker bij CF-patiënten, en heb ook wel eens gehoord dat al je slechte longen hebt de buikholte wat meer wordt opgevuld met de longen omdat die 'langgerekter' worden als compensatie door het zuurstof gebrek. Mijn BMI is keurig, maar ook lijkt er zich meer vet rond de buik op te hopen dan elders. Ik heb ook diabetes en gebruik insuline. Kunt u mij vertellen of het vaker gezien wordt bij oudere CF-patiënten dat de buikomvang in verhouding erg toeneemt, ondanks dat de BMI keurig (gemiddeld) is??? Alvast bedankt voor uw antwoord!
Antwoord
Bedankt voor uw interessante vraag. We kunnen deze vraag echter enkel in het algemeen beantwoorden. Voor specifiek advies raadpleeg je best uw behandelende arts.
Een opgezette buik kan verschillende oorzaken hebben. De meest voor de hand liggende oorzaak bij CF is een slechte vertering van de voedingsstoffen ter hoogte van de darm.
Voedingsstoffen zoals vetten, eiwitten en koolhydraten hebben verteringsenzymen nodig om verteerd en opgenomen te worden. Deze enzymen geproduceerd in de pancreas worden vervoerd naar de dunne darm. Bij ongeveer 85% van de CF patiënten wordt dit proces belemmerd door taaie slijmen, waardoor verteringsenzymen via de mond ingenomen dienen te worden. Bij een incorrecte inname van deze enzymen, zullen de verteerproblemen versterkt worden.
Eén van de veelvoorkomende buikklachten bij CF is constipatie of in een meer ernstige vorm DIOS (= distaal intestinaal obstructie syndroom). Deze vorm van obstructie wordt veroorzaakt door opstopping van taaie stoelgangsmassa, in combinatie van onverteerde voeding en taaie slijmsecretie, in het einddeel van de dunne darm. Hierdoor kan een gedeeltelijke of totale passagebelemmering optreden. Overmatig vet in de darm (door onvoldoende pacreasenzymen) vertraagt de beweeglijkheid van en passage door de darm en werkt DIOS in de hand.

Een correcte inname van pancreasenzymen is bijgevolg uiterst belangrijk om de vertering te optimaliseren. De enzymen dienen in juiste dosis bij elke vet- en/of eiwitbevattende maaltijd, snack en drank genomen te worden. Bij voorkeur worden ze ongeopend en gespreid over de maaltijd genomen.
Een opgeblazen gevoel kan ook het gevolg zijn van veel gas in het maag-darmtraject. Gas kan afkomstig zijn van voeding, vb. koolzuurhoudende dranken en zwaarverteerbare groenten (vb. koolsoorten, ui, paprika,… ). Maar gas kan ook afkomstig zijn van luchthappen door bijvoorbeeld een slechte manier van ademhalen of gebruik van BiPAP (apparaat ter ondersteuning van de ademhaling). Andere factoren die abdominaal opzettingsgevoel in de hand kunnen werken zijn een vertraagde maaglediging (wat meer last geeft enkele uren na de maaltijden en ‘s avonds) en het gebruik van maagzuurremmers (PPI zoals omeprazole) wat bij sommige mensen “bloating” (letterlijk overmatig lucht in de buik) kan veroorzaken.
Aanvullend (technisch) onderzoek door de behandelend arts laat meestal toe uit te maken welke van bovenvermelde oorzaken verantwoordelijk zijn voor de klachten.”

Hyperinflatie, het uitzetten van de longen, kan inderdaad de borstkas doen uitzetten omdat de longen meer plaats op eisen. Dit is echter zichtbaar ter hoogte van de borstkas en is continu aanwezig, dus niet enkel op bepaalde momenten van de dag. Het is weinig waarschijnlijk dat dit de oorzaak is van een opgeblazen buik in de avond.

Leverlijden kan –vooral bij verwikkelingen de buikomtrek doen toenemen. Tot slot kan een langdurig gebruik van corticosteroiden verandering in de lichaamssamenstelling teweeg brengen: vetophoping ter hoogte van de buik wordt gestimuleerd.

Ine Claes en Frederik Vanderstappen
26.05.2014