Kunnen dragers van een CF gen ook cf-achtige klachten hebben.

Vraag

Mijn dochter heeft ernstige longproblemen en na uitgebreid onderzoek is vast komen te staan dat ze geen CF heeft.
Maar mijn dochter is wel drager (heeft een Delta F508 gen). Kan dit bijdragen tot haar longproblemen of staat dit er los van?

Antwoord

Beste ouder,

Uit uw vraag begrijp ik dat er reeds uitgebreid onderzoek bij uw dochter is gedaan en dat daarmee is vastgesteld dat zij géén CF (mucoviscidose) heeft. Waarschijnlijk is het feit dat zij drager is van een veel voorkomende mutatie die CF kan veroorzaken de aanleiding geweest om uitgebreid onderzoek te doen.

Allereerst: het drager zijn van één CF mutatie leidt niet tot ziekte; want CF is een aandoening die alleen tot uiting komt als iemand twee mutaties heeft die CF veroorzaken, één op het gen overgeërfd van de vader en één op het gen overgeërfd van de moeder.
Omdat uw dochter ernstige longproblemen heeft en daarbij drager is van het Delta F508 gen, dus maar eenmaal het gen heeft overgeërfd, kan het zijn dat de behandelende artsen zich hebben afgevraagd of er misschien toch sprake zou zijn van CF. De eerste test is dan de zweettest; het zweetchloride is verhoogd bij patiënten met CF (hoger dan 60 mmol/L). Een testresultaat in de grijze zone (30 to t60 mmol/L) kan reden zijn om verder onderzoek uit te voeren bij een persoon met klachten die aan CF doen denken. Een resultaat lager dan 30 mmol/L maakt CF een onwaarschijnlijke verklaring voor symptomen.
We kennen de leeftijd van uw dochter natuurlijk niet maar in het algemeen kan men stellen dat bij atypische vormen van CF er zelden ernstige longproblemen voorkomen op jonge leeftijd.

Als er getest wordt op mutaties die CF veroorzaken wordt meestal eerst getest op de 36 meest voorkomende mutaties. Met deze test worden bij 94% van de CF-patiënten 2 mutaties gevonden. Echter, als een CF-patiënt één minder voorkomende mutatie heeft, kan het zijn dat er maar 1 mutatie gevonden wordt, en de andere onbekend blijft. Om zeker te weten of er wel of niet sprake is van CF moet dan een uitgebreide zoektocht plaatsvinden naar andere meer zeldzame mutaties in het CF-gen. Dat is niet zo gemakkelijk, want er zijn meer dan 1600 verschillende CF-mutaties bekend. Bij deze test (sequencing) wordt het hele CF-gen ‘afgelezen’; als hierbij geen afwijkingen meer worden gevonden is mucoviscidose erg onwaarschijnlijk, maar niet helemaal uitgesloten.. Daarbij kunnen in geval van twijfel bijkomende tests gebeuren die rechtstreeks de functie van het CFTR eiwit evalueren: in de neus met de nasaal potentiaaltest (NPD), of in een darmbiopsie met de intestinale current methode (ICM). Lees meer in het archief bij diagnose. Meer over dragerschap kunt U ook vinden in het Nederlandstalige archief van ECORN, onder “dragerschap”. Het is wel gekend dat de frequentie van mutaties in het CF-gen hoger is bij andere longziekten dan mucoviscidose. Zo wordt bij mensen met bronchiectasiën frequenter CF-mutaties gevonden dan in de algemene, ‘gezonde’ bevolking. Omgekeerd is het risico op een ernstige longziekte bij een drager van een CFTR mutatie erg laag.

Ik ga ervan uit dat dergelijk onderzoek bij uw dochter is gebeurd en dat de conclusie was dat er alleen sprake is van dragerschap. Dit betekent dat de longproblemen van een drager niet veroorzaakt worden door CF, maar dat naar een andere oorzaak moet worden gezocht. Uw behandelende arts kan u daarover meer vertellen.

Jeannette Dankert, kinderarts

26.07.2010