Let wel: heel wat informatie zal na een jaar nog geldig zijn; af en toe gebeurt het echter dat inzichten veranderen en dat informatie zelfs al na 3 maanden tijd voorbijgestreefd is. Indien u hierover twijfelt vraag het aub na.

Gewrichtsklachten

Vraag
Mijn dochter van 13 heeft CF en heeft sinds een jaar of 3 last van kromme vingers. Haar gewrichten lijken wat dikker en ze heeft ook moeite met het strekken van de armen. Behalve de beperking van het strekken van de vingers kan ze er alles mee doen.
Ze is de laatste jaren vrij geweest van ernstige longinfecties, maar gebruikt wel een onderhoudsdosis amoxyciline.
Kunnen deze klachten gerelateerd zijn aan CF?
Antwoord
Geachte ECORN-gebruiker,
Uw vraag is heel specifiek voor uw kind en moet u dus zeker bespreken met uw CF dokter.
We zullen hier vooral algemene informatie geven over CF en gewrichtsproblemen. Het is inderdaad zo dat patiënten met CF gewrichts- en botsymptomen kunnen hebben. De ‘klassieke’ gewrichtsaantasting gerelateerd aan CF wordt ‘ CF-arthropathie’ genoemd. Deze komt voor bij een minderheid van patiënten (2-8%). Meestal beginnen de klachten pas bij adolescenten of jonge volwassenen. Het gaat om pijn en zwelling in één of meer gewrichten, meestal de knieën of de enkels. De pijn duurt een paar dagen tot weken, en betert na inname van ontstekingswerende middelen. Beschadiging van het gewricht is zeldzaam, en een radiografie toont dus geen afwijkingen. Er is geen eenduidig verband tussen deze arthropathie en de ernst van de longaantasting of de longinfectie van de patiënt met CF.
Sommige antibiotica kunnen gewrichtslast geven. Quinolones, die voor de behandeling van infectie door Pseudomonas gebruikt worden, kunnen peesontsteking veroorzaken, vooral van de achillespezen. Het is weinig waarschijnlijk dat ‘amoxicilline’ verantwoordelijk is voor gewrichtslast. In zeldzame gevallen kan amoxicilline pijn in de gewrichten veroorzaken, meestal samen met huiduitslag en/of koorts.
Wat de botten betreft hebben patiënten met mucoviscidose een hoger risico op osteoporose, ‘minder stevig en dus meer vervormbaar bot’. Rachitis, door tekort aan vitamine D, komt niet voor indien de verminderde opname van vetten en vitaminen goed behandeld is.
‘Hypertrofische osteoarthropatie’ is een andere vorm van gewricht en botaantasting die optreedt bij volwassen patiënten met ernstige longaantasting. Het is een pijnlijke aantasting van één of meer grote gewrichten zoals knieën of enkels, ellebogen of polsen, met ook botpijnen in de benen en in de armen. De gewrichten zijn gezwollen, rood, en stijf. Bovenop een chronische achtergrond zijn er acute ‘opstoten’ die enkele dagen of weken duren. Met de tijd wordt de pijn meestal erger. De radiografie toont typische afwijkingen. Intensieve behandeling van de longinfectie met antibiotica, brengt beterschap. In vergelijking met jaren geleden wordt de longinfectie van patiënten nu veel intensiever behandeld met antibiotica en deze hypertrofische osteoarthropathie wordt bijna nooit meer gezien.
Rheumatoïde arthritis is misschien iets frequenter bij patiënten met mucoviscidose, maar blijft zeldzaam en staat meestal los van CF. Hier is er een aantasting van grote maar ook kleine gewrichten zoals in de vingers. Meestal is er pijnlijke rode zwelling van de aangetaste gewrichten, met ochtendstijfheid.
Tenslotte is ook nog een korter 4de handwortelbeentje beschreven in een oud rapport over muco en botafwijkingen. Dit geeft echter geen beperking van beweging.

Dus om te besluiten. Bij een kind met muco en beperkte longaantasting zijn kromme vingers, bewegingsbeperking van de vingers en de armen zonder pijn niet echt het beeld dat past bij de gewrichtsaantasting die met mucoviscidose samengaat. Bespreek de problemen dus met uw dokter. Hij zal uw kind zeker grondig onderzoeken en nakijken of u een kinderreumatoloog moet raadplegen.
F. Vermeulen, M. Proesmans, K. De Boeck
24.10.2008
Het antwoord is opgemaakt door: Dr François Vermeulen